Causaliteit was het hoofdthema van de laatste 'netwerkbijeenkomst', op vrijdag 16 december, waar een dertigtal bij NSMD aangesloten onderzoekers ideeën uitwisselden en ingewikkelde onderzoeksvragen bespraken. Het feit dat het een online bijeenkomst was, bespaarde veel reistijd en CO2-uitstoot voor de van zes universiteiten afkomstige onderzoekers. Het was de vijfde online bijeenkomst in deze vorm, deze keer georganiseerd door de collega's van de Universiteit van Amsterdam.
Causaliteit kan worden omschreven als het verband tussen twee (of meer) variabelen, waarbij de ene de oorzaak is en de andere het gevolg. Bijvoorbeeld: de sneeuw in Limburg tijdens deze online bijeenkomst, zorgde voor meer auto-ongelukken dan op een gewone vrijdagochtend. Of: behandeling van een angststoornis kan leiden tot minder klachten bij de patiënt.
In het NSMD-project is een van de centrale vragen die moet worden beantwoord: kunnen we een netwerk tekenen van iemands symptomen, op basis van door de patiënt verzamelde gegevens, en kunnen we bepalen of symptomen causaal samenhangen? Vooral binnen cross-sectionele datasets lijkt dit een uitdaging, als het al mogelijk is. Met welk algoritme kun je causale verbanden vaststellen? Garandeert randomisatie het uitsluiten van alle ‘cofounds’? Zoals altijd waren er veel onderwerpen om over te discussiëren.
Lourens Waldorp (UvA) gaf een inspirerend overzicht van mogelijkheden en beperkingen. Peter de Jong van de Rijksuniversiteit Groningen deed zijn best om zijn promovenda Franziska Schutzeichel recht te doen, die een presentatie had voorbereid over haar bevindingen tot nu toe, maar helaas ziek werd. De comorbiditeit van symptomen van depressie, angst en eetstoornissen, plus de mogelijke waarde van zingeving in het leven werd gepresenteerd, inclusief mogelijke causaliteiten tussen de variabelen. Promovendus René Freichel, van de UvA, sprak zeer informatief over 'causal interference in panel data' en de toepassing van panelnetwerkmodellen, waaronder de 'cross legged panel network models'. Verwonderd, enthousiast en vooral geïnspireerd verliet de NSMD-groep na 2,5 uur zoom. Er is (net)werk aan de winkel.